E-İKAMET

E-ikamet sistemi aracılığıyla ikamet izni başvurusu yapacak olan yabancı uyruklu kişilerin 3 ayrı kategoride başvuru hakları bulunmaktadır. Bunlar;

1. İlk kez ikamet izni başvurusu,
2. İkamet izni uzatma başvurusu,
3. İkamet izni geçiş başvurusu

İkamet iznine ilk kez başvuru yapacak olan yabancı uyrukluların, ilk defa ikamet izni başvurusu yapıyorum seçeneğini tıklamaları gerekmektedir. İkamet izinleri bitmek üzere olan ve bu izin sürelerini uzatmak isteyenlerin, ikamet iznimi uzatmak istiyorum, seçeneğine tıklamaları gerekmektedir. Bir ikamet izninden bir diğerine geçiş gerçekleştirmek isteyen yabancı uyruklu kişilerin ise ikamet izni geçiş başvurusu yapmak istiyorum seçeneğine tıklayarak randevularını oluşturmaları gerekmektedir.

Sırbistan – Karadağ uyruklu olan yabancıların uzatma başvuru işlemlerini ilk kez ikamet izni başvurusu yapıyorum, sekmesinden gerçekleştirmelidirler.

E-ikamet sisteminde başvuru işlemleri aşamasında başvuru durumunuza uygun seçeneği seçmenizin ardından karşınıza gelen ekranda yeni bir başvuru oluşturmak, mevcut başvurunuza devam etmek ya da mevcut başvurunun durumunu inceleyebileceğiniz sekmeler gelmektedir. Bu sekmelerden durumunuza uygun olana tıklayarak işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.

Başvuru esnasında zorunlu alanların eksiksiz bir şekilde doldurulması gerekmektedir. Verilen bilgilerin mutlaka doğru olması kanunlar açısından ve ikamet izninin akıbeti bakımından son derece önemlidir. Hatalı bilgilerin kasıtlı bir biçimde girilmiş olduğunun tespit edilmesi durumlarında 5237 no’lu Türk Ceza Kanunu’nun 206. Maddesi uyarınca yalan beyanda bulunmuş olan kişiler hakkında yasal işlem başlatılacaktır. Yalan beyanda bulunmalarından ötürü bu kişilerin ikamet başvuruları reddedilecek, ikamet izni almış olsalar dahi, bu izin iptal edilerek haklarında sınır dışı uygulaması başlatılacaktır.

Başvuru esnasında özellikle Türkiye’ye giriş yapılması esnasında kullanılan pasaport numarasının eksiksiz ve doğru bir biçimde yazılması önem arz etmektedir. Aynı zamanda sağlık sigortası bilgileri de eksiksiz bir şekilde girilmelidir. İkamet izni başvurularına dair bilgilendirmeler başvuru sırasında hangi iletişim türünü tercih ettiğinize göre yapılmaktadır. Bu sebeple başvuru esnasında verilecek olan iletişim bilgileri de mutlak surette eksiksiz ve doğru olmalıdır. Randevu tarihi ve saatinde ikamet izni başvurusu bulunan yabancı uyruklu kişi bizzat kendisi yaşamak istediği ilin göç idaresi müdürlüğüne başvuruda bulunduğu ikamet izni türüne uygun hazırladığı evraklarla giderek, başvuru işlemini tamamlamalıdır. Eksik evrakların bulunması durumunda göç idaresi müdürlüğü, 30 gün süresi içerisinde evrak tamamlanmasını istemektedir.

E-ikamet sistemi üzerinden doldurulacak olan ikamet izni başvuru belgesinde yabancı uyruklu kişinin bir form doldurması istenmektedir. Doldurulan formun bir çıktısı alınarak başvuru evraklarıyla birlikte randevu günü il göç idaresi müdürlüğüne teslim edilmelidir.

İkamet izni başvuruları, mevcut bir ikamet iznine sahip olup Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişiler ile vize veya vize muafiyeti yoluyla Türkiye’ye giriş sağlamış olan ve en çok 90 güne kadar olan bu süresi devam eden yabancı uyruklular tarafından gerçekleştirilebilir.

Her ne kadar 6458 no’lu kanunda belirtilmiş olsa da yurtdışından e-ikamet başvuruları şu anda uygulamaya girmediği için yapılamamaktadır. İlerleyen süreçte bu uygulamanın devreye girmesiyle beraber yurtdışından da ikamet başvuruları yapılabilecektir.

Kısa dönem ikamet izni

Türkiye’de kalış amaçları doğrultusunda yabancı uyrukluların çeşitli konularla alakalı izinlerde bulunabilirler. Bunların büyük bölümü kısa dönem ikamet izni altında yer almaktadır. Kısa dönem ikamet izni altında yer alan ikamet çeşitleri şu şekildedir:

Tedavi olmak için alınan ikamet izni

Ülkesinde tedavi gerçekleştiremeyen ya da yeterli olanağı olmaması sebebiyle hastalık sebebiyle ülkeye giriş vizesi alarak gelmiş olan ve tedavisi 90 günden daha uzun sürecek olan yabancıların gerekli şartları sağlamaları halinde, tedavileri boyunca kısa dönemli ikamet izni almaları mümkündür.

Turistik amaçla ikamet izni

Türkiye’ye gezmek maksadıyla, akraba ya da aile ziyareti gibi turistik vizeyle veya vize muafiyetiyle gelmiş olan yabancı uyruklu kişilerin e-ikamet üzerinden randevu alma aşamasında Turizm amaçlı kalacak kişiler seçeneğini işaretlemesi gerekmektedir. Turistik amaçlarla yapılan oturum izinleri 1 yıllık ya da pasaportun geçerlilik süresine göre 2 yıllık olarak düzenlenebilmektedir.

İşyeri açmak ya da ticaret amacıyla ikamet izni

İşveren görüşmeleri gerçekleştirmek ya da ticaret (bir şirkete ortak olmak ya da işyeri açmak) gibi amaçlarla Türkiye’ye vize alarak giriş yapmış olan yabancı uyruklu kişilerin gerekli koşulları taşımaları durumunda 1 ya da 2 yıllık ikamet izni alabilmeleri söz konusudur.

Öğrenim amacıyla Türkiye’ye gelen öğrencilerin ikamet izni

Türkiye’ye eğitim almak amacıyla gelen, yükseköğrenimini Türkiye’de bulunan okulların lisans, ön lisans, doktora ya da yüksek lisans programlarında yapmayı planlayan yabancı uyruklu kişilerin, Türkiye’ye öğrenci vizesiyle giriş yapmaları, öğrenim süreleri boyunca gerekli şartları taşımaları durumunda öğrenci ikamet izni almaları söz konusudur.

Türkiye’de gayrimenkul (ev) alarak kalmak isteyen yabancı uyrukluların ikamet izni

Yurt dışında veya yurt içinde yaşayan yabancı uyruklu kişiler, Türkiye’de gayrimenkul (ev) satın almaları durumunda kanunlarca belirlenen şekilde 1 yıl ya da daha uzun süreli ikamet iznine hak kazanabilirler. Yurtdışında ikametlerini sürdüren yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’den ev satın almalarından sonra tapularıyla hali hazırda ikametgahlarının olduğu ülkede yer alan T.C. dış temsilciliklerine başvuru işlemlerini gerçekleştirmeleri halinde, tapu amaçlı vizelerini alarak ülkeye giriş yapmaları sonrası e-ikamet sistemi üzerinden başvuru yaparak 1 yıllık ya da daha uzun sürelerle ikamet hakkı elde etmeleri söz konusudur.

İkamet izni almak isteyen yabancı uyrukluların, vize ya da vize muafiyeti süresi olan en çok 90 günlük sürenin bitmesinden önce mutlaka ikamet izni başvurusu yapılmalıdır. Yukarıda bahsedilen süreyi kaçıran yabancı uyruklu kişilerin, kendilerine kesilecek olan cezaları ödeyerek Türkiye’den çıkış yapması gerekmektedir. Vizesi bitmiş ya da vize süresini geçirmiş olan yabancı uyrukluların, bu sürenin dolmasından sonra maksimum 10 gün içerisinde mazeretli şekilde ikamet izni randevusu alarak başvuru işlemlerini gerçekleştirmesi mümkündür. Cezasını ödemeden çıkış gerçekleştiren yabancı uyruklulara deport ya da çıkış yasağı uygulaması yapılmayacaktır. Vize süresi dolmuş olan ve ikamet başvurusunu kaçıran yabancı uyrukluların cezalarını ödeyerek Türkiye’den ayrılmaları sonrası hiç beklemeden tekrar Türkiye’ye giriş yapmaları söz konusudur.

İkamet iznine başvuru 01.01.2015 tarihinden itibaren yurtdışındaki Türkiye temsilcilikler vasıtasıyla alınacaktır ibaresi 6458 sayılı kanuna girmiştir. Ancak temsilciliklerin hazırlık aşamaları bitene kadar, başvuru işlemlerinin Türkiye’deki il göç idaresi müdürlüklerine yapılması gerekmektedir. Yabancı uyruklu kişilerin ikamet izni durumlarına uygun vizeyle Türkiye’ye giriş yapması ve ardından e-ikamet sistemi üzerinden randevu alması, randevu gününde göç idaresi müdürlüklerinin ofislerine şahsen ikamet izni başvurusunda bulunması gerekmektedir.

Bazı yabancı uyruklular ikamet izninde muaf olarak Türkiye’de kalabilirler. Bunlar;

1. Vize süresi veya vize muafiyeti sürecinde Türkiye’de bulunanlar,
2. Çıkma izni yoluyla Türk vatandaşlığını kaybetmiş kişiler,
3. Uluslararası koruma başvurusu bulunan ve kayıt belgesi sahibi olanlar,
4. Türkiye Cumhuriyeti’nin tarafı olduğu ikili ya da çok taraflı anlaşmalar yoluyla ikamet izninden muaf olan ülkelerin vatandaşları,
5. Türkiye’de görev gerçekleştiren diplomasi temsilcileri ve konsoloslukların resmi memurları ile bu kişilerin eşleri ve bakmakla yükümlü çocuklarıyla sınırlı olmak kaydıyla Dışişleri Bakanlığına bildirilenler,
6. Geçerli çalışma izni sahipleri,
7. Uluslararası kuruluşların Türkiye temsilciliklerinde görevli olan ve alan ile statüleri anlaşmalar tarafından belirlenmiş kişiler,
8. Uluslararası koruma statüsü kimlik belgesi sahipleri
9. Vatansız kişi kimlik belgesi sahipleri,
10. Uluslararası kotuma başvurusu kimlik belgesi sahipleri.

Yabancı uyruklu kişilerin geçerli ikamet izin kartlarının arka bölümünde bulunan ikamet izin sürelerinin tamamlanmasına 60 gün kalmasından itibaren ikamet izin uzatma başvurusu için randevu uluşturulabilir. İkamet izin uzatma başvuruları her halükârda geçerli ikamet izni süresi bitmeden yapılmalıdır. Aksi durumda yabancı uyruklu kişi belirli bir mazeret göstererek 15 gün içerisinde ikamet izni başvurusu yapabilse de bu başvuru ilk defa başvuran birisi olarak yapılmalıdır. İkamet izni süresinin tamamlanmasına yakın Türkiye’de ikametini sürdürmek isteyen yabancı uyrukluların oturum izinlerini uzatmak için randevu almaları gerekmektedir. Randevular internet üzerinde bulunan e-ikamet internet sitesi aracılığıyla alınmaktadır. İkamet izinlerinin uzatılması genel itibariyle 1 veya 2 yıllık sürelerle gerçekleştirilir. İkamet izin süresi dolmadan randevu almayan yabancılar Türkiye’de kaçak duruma düşerler ve haklarında ikamet izni olmadan kaç gün Türkiye’de kaldılarsa bu süreye paralel bir harç cezası hükmolunur. Kaçak duruma düşen yabancı uyruklu kişiler cezalarını ödemeleri halinde beklemeden tekrar Türkiye’ye giriş gerçekleştirebilirler.

İkamet izinlerinde harç bedellerinin hesaplanması yabancı uyruklu başvuru sahibinin ülkeye geliş amacı ve hangi ülkenin vatandaşı olduğuna göre farklılık gösterebilmektedir. İkamet izni harç bedelleri her sene güncellenir. Genel itibari ile 80 Dolar’dır.

Başvuru yaptıkları ve ikamet izni çıkardıkları ilden başka ilde yer alan bir adrese taşınmak isteyen yabancı uyruklular, taşınmış oldukları yeni ilde ikamet ettiklerini en çok 20 iş günü içerisinde göç idaresi müdürlüklerine bildirerek yeni bir ikamet izni almalıdırlar. Yapılacak olan yeni başvuruda ikamet türünde değişiklik meydana gelmiyorsa, yeni bir ikamet izni belgesi düzenlenmeyecektir. Harcı ödenmiş olan süre için de yeni bir harç bedeli talebi yapılmaz.

İkamet iznine sahip olan yabancı uyruklu kişi evlendiği, boşandığı, isminin ve/veya soy adının değiştiği hallerde ikamet izninin alındığı göç idaresine bildirimde bulunulması gerekmektedir. İlgili değişikliğim meydana gelmesinden sonra 20 iş günü süresinde gerekli olan başvuru sağlanmalıdır.

İkamet izini kartının kaybı, çalınması veya yıpranması durumlarında belgenin yeniden düzenlemesi gerekmektedir. İkamet tezkeresini kaybeden yabancı uyrukluların, ikametgahlarının yer aldığı emniyet müdürlüğüne giderek kayıp eşya tutanağı alması, çaldıranların yine emniyet birimlerine giderek kartın çalındığını bildirerek tutanak tutturması gerekmektedir. Bu tutanakların alınmasında sonra en kısa süre içerisinde ikamet izin belgesinin alındığı kuruma başvuru yapılarak yeni ikamet izin belgesi çıkartılır. Bu durumlarda ikamet izin belge ücreti tam olarak tahsil edilir. İzin harçları ise yarım harç olarak alınır.

Yabancı uyruklu kişi ülkesinde zorunlu kamu hizmeti, eğitim görme ve sağlık sorunları gibi durumlarının oluşması haricinde 1 yıllık süre içerisinde toplamda 6 ayı geçen veya son 5 yıllık süre içerisinde 1 yılı aşacak biçimde Türkiye dışında kalırsa bu durum ikamette kesinti olarak kabul edilmektedir. İkamet süresinde yaşanan kesintiler sonrası ikamet başvurusu yapılırken ya da ikamet izni geçişi esnasında önceki izin süreleri hesaba dahil edilmemektedir. 

Kesintisiz ikamet izni süresi hesaplamasında öğrenci ikamet izni süresinin sadece yarısı dikkate alınır. Diğer ikamet izinlerinde ise tam süre hesaplaması yapılır.

İkamet izinleri hesaplanırken, çalışma izin süreleri ve çalışma izni muafiyet teyit belgesinin toplam süresi de dahil edilecektir.

Anlaşmalı evlilik yoluyla ikamet izni alındığının tespiti halinde; başvuru reddedilir, uzatma yapılmaz, çıkarılan ikamet izni iptal edilir. Başka bir ikamet iznine başvuru gerçekleştirememeleri halinde Türkiye’den ayrılmaları talep edilir. Bu kişilerin ikamet izin sürelerinin hesaplanmasında anlaşmalı evlilik yoluyla aldıkları ikamet izin süresi dahil edilmeyecektir.